تعیین ترکیبات شیمیایی و تجزیه پذیری شکمبه ای کاه کامل، ساقه و برگ های واریته های مختلف برنج در گوسفند

این آزمایش به منظور بررسی ویژگی های تجزیه پذیری شکمبه ای ماده ی خشک و ترکیبات الیافی کاه، ساقه و برگ 11 واریته ی برنج رشد یافته در ایران، شامل آمل، فجر، شفق، شیرودی، خزر، ندا، نعمت، دشت، چمپا، طارم محلی و طارم هاشمی و بررسی اثر دو ترکیب اسید هیدروکسی سینامیک موجود در ساقه و برگ گیاه برنج، شامل اسیدهای فرولیک و پاراکوماریک، بر تجزیه پذیری ماده ی خشک و ترکیبات دیواره ی سلولی آن انجام شد. این دو ترکیب فنولی در دیواره ی سلولی کاه برنج وجود دارند و با پیوندهای استری و اتری به آن متصل می شوند. ابتدا میزان ترکیبات شیمیایی واریته های مختلف شامل ماده-ی خشک، الیاف نامحلول در شوینده های خنثی و اسیدی، لیگنین نامحلول در شوینده ی اسیدی، پروتئین، خاکستر، سیلیس و اسید فرولیک و پاراکوماریک تعیین شد. سپس تفاوت میزان تجزیه پذیری شکمبه ای ماده ی خشک، الیاف نامحلول در شوینده های خنثی تعیین شد. برای تعیین فراسنجه های تجزیه پذیری نیز از سه رأس گوسفند نژاد زل مازندرانی (تقریباً دو ساله با وزن 2 ± 35 کیلوگرم)، مجهز به فیستولای شکمبه ای در قالب طرح کاملاً تصادفی استفاده شد. 3 گرم نمونه از کاه، ساقه و برگ برنج در کیسه های نایلونی (قطر منفذ 5±40 میکرو متر و به ابعاد 14×7) در زمان های0، 1، 3، 6، 12، 24، 36، 48، 72، 96 و 120 ساعت شکمبه گذاری شدند. فراسنجه های تجزیه پذیری ماده خشک در این واریته ها در بخش های سریع التجزیه و نرخ ثابت تجزی پذیری معنی دار بود ولی برای سایر واریته ها معنی دار نبود (05/0 ? p). مقادیر آن به ترتیب برای بخش سریع التجزیه، کند تجزیه، بالقوه قابل تجریه، غیر قابل تجزیه و ثابت نرخ تجزیه پذیری در دامنه ای بین 18/00تا23/66، 26/66تا34/66، 48/33تا54/00، 56/00تا62/00 و 1/34تا3/77 درصد قرار داشت. ولی فراسنجه های تجزیه پذیری الیاف نامحلول در شوینده خنثی اختلاف معنی داری را نشان داد (0001/0 ?p) که مقادیر آن به ترتیب برابر با 7/66تا17/33، 20/33تا49/33، 30/66تا49/33، 49/66تا69/33 و 1/43تا3/97 درصد می باشد. نتایج نشان داد که تنوع زیادی از نظر ترکیبات مختلف شیمیایی در کاه، ساقه و برگ 11 واریته ی برنج مورد بررسی در پژوهش حاضر وجود، و نوع واریته ی برنج اثر معنی داری بر خصوصیات شیمیایی فراسنجه های تجزیه پذیری دارد. بررسی دقیق تر این ارتباط با استفاده از تحلیل های همبستگی و رگرسیون نشان داد که لیگنین نامحلول در شوینده ی اسیدی و سیلیس اثر منفی بر تجزیه پذیری کاه برنج در نشخوارکنندگان دارند.